Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve dikkat, odaklanma ve kontrol eksikliği gibi belirtilerle karakterize edilen bir nörolojik gelişim bozukluğudur. DEHB, sadece çocuklarda değil, yetişkinlerde de görülebilir ve yaşam boyu devam edebilir. Bu bozukluk, kişinin günlük işlevselliğini etkileyebilir ve sosyal ilişkileri, iş performansını ve eğitim başarısını olumsuz yönde etkileyebilir.
DEHB"nin Belirtileri
DEHB"nin belirtileri üç ana kategori altında incelenebilir:
Dikkat Eksikliği: Dikkat süresinin kısa olması, görevleri tamamlamakta zorlanma, detaylara dikkat etmekte güçlük çekme gibi belirtiler dikkat eksikliğini gösterebilir.
Hiperaktivite: Duramama, sürekli hareket etme, sakin kalamama gibi belirtiler hiperaktiviteyi işaret edebilir. Ancak, hiperaktivite belirtisi her zaman olmayabilir.
İmpulsivite: Aceleci davranma, düşünmeden konuşma veya hareket etme gibi davranışlar, impulsivite olarak adlandırılan bir belirti olabilir.
DEHB"nin Nedenleri
DEHB"nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Beyindeki kimyasal dengesizlikler, beyin gelişimi sırasında yaşanan sorunlar ve çocuğun erken yaşlardaki çevresel etkileşimleri DEHB"ye katkıda bulunabilir.
DEHB"nin Tedavisi
DEHB"nin tedavisinde bireyselleştirilmiş yaklaşımlar kullanılır. Bu tedavi planları genellikle davranış terapisi, eğitim danışmanlığı ve bazen ilaç tedavisi içerir. Davranış terapisi, DEHB belirtileri üzerinde çalışarak işlevselliği artırmaya odaklanırken, eğitim danışmanlığı, çocuğun eğitim gereksinimlerini karşılamak için özel eğitim planları oluşturmayı içerir. İlaç tedavisi, belirtileri hafifletmeye ve günlük yaşamı kolaylaştırmaya yardımcı olabilir.
DEHB ile Başa Çıkma Stratejileri
DEHB ile yaşayan bireylerin ve ailelerinin yaşam kalitesini artırmak için bazı stratejiler şunları içerebilir:
- Rutin oluşturma ve zaman yönetimi becerilerini geliştirme.
- Dikkat dağınıklığını azaltmak için çalışma ortamını düzenleme.
- Sosyal becerileri geliştirmek için destekleyici gruplara katılma.
- Sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları edinme, düzenli egzersiz ve dengeli beslenme.
DEHB, bireyin yaşam kalitesini etkileyebilecek bir bozukluktur. Ancak, uygun tedavi ve destekle, DEHB ile yaşayan bireylerin işlevselliği artırılabilir ve yaşam kaliteleri iyileştirilebilir.
Referanslar:
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
Centers for Disease Control and Prevention. (2021). Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD): Data and statistics. https://www.cdc.gov/ncbddd/adhd/data.html
National Institute of Mental Health. (2020). Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD). https://www.nimh.nih.gov/health/topics/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd/index.shtml
Leave a Comment